Nemli sıcak uygulaması, kuru sıcak uygulamasına göre daha etkilidir. Yüksek sıcaklıktaki ısıl işlemin mikroorganizmaları öldürdüğü açıktır. Burada nemli ve kuru sıcak uygulaması arasındaki fark, sadece ısı enerjisinin iletilmesidir. Su buharı, ısı enerjisini kuru havaya göre çok daha iyi bir şekilde ilettiği için sterilizasyonda çok daha etkilidir. Buna göre sterilizasyon etkisi, nemli sıcak uygulamalarında 121 0C’de 15 dakikada, kuru sıcak hava uygulamalarında ise
170 0C’de 2 saatte sağlanabilmektedir.

Basınçsız Buhar ile Sterilizasyon

Kaynatma

Bazı besiyerleri ve malzemeler otoklavda sterilize edilemez. Aşırı ısıtma bazı besiyerlerinin performansını olumsuz yönde etkiler. Örneğin VRBA besiyeri sadece kaynar su banyosunda 30 dakika tutularak sterilize edilir. Bu süre, besiyeri merkez sıcaklığının 95– 98 0C’ye çıkması ve bu sıcaklıkta birkaç dakika kalması için yeterlidir.
Mikrodalga fırın, kaynatmak amacı ile kullanılabilir. Bu işlemde besiyerinin taşması önlenmeli, fırın ara sıra çalıştırılarak sıcaklık hep kaynama sıcaklığına yakın tutulmalıdır.

Tindalizasyon

Otoklav arızalı ise ya da doğru çalıştığından endişe ediliyor ise tindalizasyon uygulanabilir. Bu amaçla besiyeri ya da çözelti, kaynar su banyosunda 80 0C’de 1 dakika tutulup oda sıcaklığında 1 saat beklenir. Sonra kaynar su banyosunda kaynama sıcaklığında (95–98 0C) 30 dakika tutulur ve hızla soğutulup oda sıcaklığında 8 saat bırakılır. Bu işlem 2 kez daha (toplam 3 kez) uygulanır. Tindalizasyon işleminde 80 0C’de 1 dakikalık ısıtma ve hızla soğutma uygulaması sporların germinasyonu (vejetatif hale geçmesi) için gereklidir. 80 oC kritiktir ve bu amaçla mikrodalga fırın kullanılmaz.
Besiyeri ya da çözeltinin 30 dakika kaynatılması ile bakterilerin spor formu dışındaki tüm mikroorganizmalar öldürülür. Bekleme süreleri ve termal şok ile bakteri sporları vejetatif hale geçer. Ardından tekrar kaynatma ile bunlar da öldürülür. Son bekleme ve kaynatma, sterilizasyon güvenliği için uygulanır.

Doymuş Su Buharında Tutma

Bu yöntem özellikle kaynar su banyosuna daldırılamayacak materyaller içindir. Bu amaçla doymuş su buharı elde edilen özel kazanlardan yararlanılır. Sterilizasyon için 100 °C’de yaklaşık 90 dakikalık süre yeterli olmaktadır. Ancak sterilizasyon süresi sterilize edilecek materyalin hacmine bağlıdır (100-600 ml aralığı 90 dakika, 601-5000 ml 105–120 dakika, 5 litre üzeri 120–150 dakika).
Katı ve sıvı yağlar gibi suda çözünmeyen bazı maddeler buhar ile sterilize edilemez; çünkü buhar sıcaklığı bunların içine nüfuz edemez.

Basınçlı Buhar (Otoklav) ile Sterilizasyon

Basınçlı buhar ile sterilizasyon otoklav denen aletlerde uygulanır. Otoklavda yüksek ısı, nemli ortam ve basınç altında bozulmayacak malzeme ve besiyerleri steril edilir. Mikroorganizmaların ölümü basınçtan değil, yüksek ısıya bağlı protein denaturasyonu yüzündendir.
Genellikle 121°C’de 1,5 atmosfer basınç altında 15 dakika bekletilerek sterilizasyon işlemi yapılır. Malzemenin özelliğine göre bazı durumlarda 134 °C’de 2 atmosfer basınç altında 3–5 dakika, 115 °C’de 1 atmosfer basınç altında 45 dakika bekletilerek de sterilizasyon yapılabilir. Katı materyallerin sterilizasyonunda (toprak vs), otoklavlama süresi sıvılara göre biraz daha uzun tutulmalıdır.

Vida kapaklı şişeler gevşek olarak kapatılıp otoklavlanır ve işlem sonunda otoklav açıldığında kapaklar sıkılır. Eğer besiyeri çok sıcak iken kapaklar sıkılırsa vakum oluşur ve şişe açılırken dışarıdan hava emmeye bağlı olarak kontaminasyon oluşabilir. Bu nedenle vidalı kapaklar, besiyerinin sıcaklığı yaklaşık 50 0C ‘ye soğuduğu zaman sıkılır.

Tüm bu bilgiler çerçevesinde otoklavda sterilizasyon için dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıda özetlenmiştir:

Farklı hacimler mümkün olduğu kadar beraber otoklavlanmamalıdır. Fakat günlük uygulamada farklı hacim ve bileşenlerdeki besiyerlerini ayrı ayrı otoklavlamak her zaman mümkün olmayabilir bu durumda hacmi en büyük olan kaba göre sıcaklık ve süre belirlenir.
Otoklavlama süresi çözeltinin hacmi, kullanılan cam kapların çeper kalınlığı, çözeltinin içerdiği maddelerin ısı iletim gücüne (besiyerinin agarlı olup olmaması gibi) göre belirlenmelidir.
Besiyeri hazırlandıktan sonra hemen sterilize edilmelidir. Hazırlanmış besiyerlerlerinin en geç 1 saat içerisinde sterilizasyonuna başlanmış olmalıdır.
Tüm besiyerleri ısıya duyarlı olan pepton ya da ekstraktları içerir; bu nedenle aşırı ısı girişinden kaçınılmalıdır.

Her sterilizasyon için tarih, başlama sıcaklığı, sterilizasyon sıcaklığına ulaşma ve bu sıcaklıkta tutulma sürelerini gösteren kayıtlar tutulmalıdır.
Kullanılacak besiyerleri ile kullanılmış ve yıkama öncesi sterilize edilecek besiyerleri aynı anda otoklavlanmamalıdır.
Otoklavdan alet ve malzeme paketlerinin kuru çıkması veya kuruyunca alınması gerekir. Islak paketler kurumadan ellenirse ellerden, havadan, tozdan ya da yüzeylerden gelen mikroorganizmalarla kontamine olabilir ve ayrıca ıslak paketler kolayca yırtılabilir ya da delinebilir.
Otoklavın kazan hacminin en fazla % 70’ i doldurulmalıdır.

A. Basınçlı buhar,
B. Kuru ısı sterilizasyonu,
C. Düşük ısı metotları;
D. Etilen oksit
E. Formaldehid
F. Gaz plazma
G. Gama sterilizasyonu, kullanımda olan yöntemlerdir.

Aslında önerilen yöntemlerin hepsinin de amacı aynıdır. Uygulama şekilleri, süreleri, alanları farklılık gösterir. Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın uygun şartlarda yapılması, uygun kontrol yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir.

Sterilizasyon Kontrol Basamakları

Sterilizasyonun basamaklardan oluştuğu, her basamağın izlenmesi ve yapılmış olan iş doğruluğunun ve geçerliliğinin kanıtlanması gerekmektedir. Bu amaçla sterilizasyonun farklı basamaklarında işlemin, kontrolü, sterilizasyon güvenlik programı ile yapılmaktadır.

1. Cihaz kontrol,
2. Yük kontrol,
3. Maruziyet kontrol,
4. Bohça (paket) kontrol,
5. Kayıt kontrol.

Sterilizasyon Yöntemlerinin Sınıflandırılması

•  Sterilizasyon yöntemleri;
•  Isıl işlem uygulamaları ile sterilizasyon,
• Mekanik yöntemlerle sterilizasyon,
•  Işınlama ile sterilizasyon,
•  Kimyasal maddelerle sterilizasyon

olmak üzere başlıca dört grupta toplanabilir.

Kuru Isıl İşlemle Sterilizasyon

Isı ile sterilizasyonun etki mekanizması doğrudan doğruya hücre proteinlerini koagule etmek suretiyledir. Isı ile sterilizasyonda ısı derecesi, ısının etki süresi, ortamdaki nem miktarı, ortamın pH’sı, osmotik basınç gibi etmenler sterilizasyon üzerinde etkilidir.

Alevden Geçirme
Cam ve metal malzemelerin dış yüzleri alevden geçirilerek steril edilebilmektedir.
Ayrıca steril kapların ağız kısımları, her açış ve kapatış sırasında alevden geçirilerek sterilizasyonun
bozulmaması sağlanmaktadır.

Alevde Tutma (Genellikle öze ve iğne gibi ekim aletlerinin sterilizasyonunda kullanılan yöntemdir.)

Öze, sapından kalem gibi tutularak, 45 derecelik açıyla, aleve ilk önce uzak konumda tutularak üzerindeki organik maddelerin yanması sağlanır. Daha sonra alevin içerisine iyice daldırılarak tamamen kızarıncaya kadar ısıtılır. Direkt olarak aleve daldırılacak olursa, üzerindeki organik maddeler yüksek ısı etkisiyle genleşerek patlayacağı için, sıçrayarak çevreye yayılabilir. Sıçrayan materyal içindeki mikroorganizmalar canlı kalabileceği için çevrenin kontamine olmasına yol
açabilmektedir.

Kuru Sıcak Havada Bekletme

• Kuru sıcak hava ile sterilizasyonda ortamda nem bulunmadığından sterilizasyon daha uzun süre almaktadır. Bu amaçla Pastör fırınları (Kuru Hava Sterilizatörü) kullanılır. Genel olarak 170°C’de bir saat, 160°C’ de iki saat, 140°C’ de ise 3 saat sterilizasyon için yeterlidir. Bu yöntem ile cam ve metal araç gereçler, içlerine nemin ulaşamadığı yağlar sterilize edilir. Besiyerleri, çözelti ve diğer sıvılar kuru sıcak hava ile sterilize edilmez.
• Otoklavlama sırasında hava paketleri oluşturabilecek pipet, petri kutuları gibi cam malzemeler, yeterince sterilize edilememe riski de dahil olmak üzere pek çok nedenle kuru hava sterilizatörlerinde sterilize edilir.
• Sterilizatörde sıcaklık istenen dereceye kadar yükseldikten sonra süre başlatılır. Sıcaklığın paketlenmiş malzemeye nüfuzu ve işlem sonunda oda sıcaklığına kadar düşmesi için gerekli süre bunun dışındadır.

Sterilizasyon Etüvü ve Özellikleri

Kuru sıcak hava ile sterilizasyon ve kurutma işlemlerinde kullanılan sterilizatörlerdir. Genellikle oda sıcaklığı ile 300 °C sıcaklık aralığında çalışır. 100 °C’nin altındaki sıcaklıklarda ayarlanan değerden aşırı sapma gösterdiği için inkübasyon amaçlı kullanılmamalıdır. Sıcaklık ve süre ayarı yapılabilir. Süre ayarı ayarlanılan sıcaklık derecesine ulaşıldıktan sonra çalışmaya başlar. Pastör fırını olarak da bilinir. Farklı hacim ve tipte olanları vardır. Raf sayısı ve raf aralıkları ayarlanabilir.

Etüvde Sterilizasyon İşlemi

Steril edilecek malzemeler sterilizasyona hazırlanır (Temizlik, paketleme vb.) Sterilizasyon hazırlığı yapılan malzemeler etüv raflarına yerleştirilir.
Etüvün kapağı kapatılır.
Etüvün sıcaklık ve süre ayarı yapılır.
Etüvün çalışması kontrol edilir.
Etüv alarmlı ise alarm sesini duyunca etüv kapatılır.
Etüv zaman ayarlı değilse termostat düğmesi söndükten sonra istenilen süre tutulur.
Süre sonunda etüv kapatılır.
Sıcaklığın düşmesi beklenir.

Mikroorganizmaların korunmuş bir alana bulaşmalarının önlenmesi ve bunun devamlılığının sağlanmasına asepsi, bu amaçla yapılan işlemlerin tamamına da aseptik teknik denir. Mikrobiyoloji uygulamalarında mikroorganizmalardan uzak ve arındırılmış koşullarda çalışmak ancak aseptik teknik ile sağlanır.

Aseptik tekniğin amaçları;

•  İncelenmek istenilen kültürlere çevreden diğer istenmeyen ve incelemeyi yanıltacak mikroorganizmaların bulaşmasını (kontaminasyonunu) ve kültürün karışık bir kültür halini almasını önlemek,
•  Kültürdeki mikroorganizmaların özellikle patojen olabileceklerin çevreye ve laboratuvarda çalışanlara bulaşmasını önlemek,
•  Laboratuvar çalışma güvenliğini sağlanmaktır.

Laboratuvar çalışmalarında kontaminasyon tehlikesi her zaman vardır. Bu nedenle aseptik ortamlarda çalışma kurallarına ve önerilere uygun çalışılmalıdır. Aseptik ortam oluşturulabilmesi için çalışma alanlarının temizliği, dezenfeksiyonu sağlanmalı ve çalışmalar daima bek alevi altında yapılmalıdır.

Aseptik Teknikle İlgili Tanımlar

Asepsi: kullanılacak alet ve malzemenin veya bulunulan mekânın, hastalığa neden olan mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir. Diğer bir ifade ile mikroorganizmaların korunmuş bir alana bulaşmalarının önlenmesi ve bunun devamlılığının sağlanmasına asepsi denir. Bir ortam mikrop içeriyorsa septik, içermiyorsa aseptik ortam olarak tanımlanır. Ameliyat gibi tıbbi girişimler ve mikrobiyoloji laboratuvar çalışmaları aseptik ortamlarda yapılmalıdır.
Antisepsi; canlı doku üzerindeki veya içindeki patojen mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesidir.

Antiseptik; antisepsi işleminde kullanılan kimyasal maddelerdir. Canlı doku üzerindeki veya içindeki mikroorganizmaların öldürülmesi veya üremelerinin engellenmesi için kullanılan kimyasal ürünlerdir. Canlı dokulara zarar vermemelidir.

Mikrobiyosidal Madde (Bakterisid, Fungusid, Virüsid vb.): Mikroorganizmalar üzerinde öldürücü etki gösteren maddelere mikro biyosidal madde denir. Genel olarak her hangi bir canlı türü isminin sonuna “-sid” eki getirilmişse o canlı türü üzerinde öldürücü etki gösteren madde anlamına gelir. Bakterisid, bakteriler; virüsid, virüsler; fungisid, funguslar üzerinde öldürücü etki gösteren madde anlamına gelmektedir.
Temizlik: Kir ve organik maddelerin mekanik olarak uzaklaştırılması işlemidir. Temizlik; su, deterjan veya enzimatik ürün yardımı ile yapılır.
Sterilizasyon: Bir maddenin; üzerinde veya içinde bulunan tüm mikroorganizmalardan arındırılması işlemine, sterilizasyon denir. Bu işlem sonrasında hastalık yapan ve yapmayan tüm mikroorganizmalar öldürülmekte veya uzaklaştırılmaktadır. Sterilizasyon işlemi yapılmış materyale de steril denir.
Dezenfeksiyon: Cansız bir nesne üzerinde bakteri sporları hariç patojen mikroorganizmaların yok edilmesine dezenfeksiyon denir. Bu iş için kullanılan kimyasal maddelere de dezenfektan denir.
Kontaminasyon: Kirlenme, bulaşma anlamına gelir. İstenmeyen bir mikroorganizmanın ya da hastalık etmeninin bulaşmasıdır.
Dekontaminasyon: Cansız maddelerin emniyetle kullanılmasını sağlamak amacıyla patojen mikroorganizmaların uzaklaştırılması veya yok edilmesi işlemidir.
Enfeksiyon: Hastalık yapıcı mikroorganizmanın canlıya bulaşması ve canlı üzerinde üreyerek canlıda meydana getirdiği rahatsızlıklara verilen genel isimdir.

Sterilizasyon ve dezenfeksiyon arasındaki tek fark dezenfeksiyonun sporlar üzerinde etkisiz olması gibi gözükse de aslında olay biraz daha karmaşıktır. Örneğin, dezenfeksiyon amacıyla kullanılan ve yüksek düzeyde dezenfeksiyon sağlayan bazı maddeler uzun süre uygulandıklarında sporları da öldürebilir.

Kuru hava sterilizatörü: Oda sıcaklığı ile 300ºC sıcaklık aralığında, sıcaklık ve süre ayarı yapılarak kuru ısıl ortam oluşturan fırınlardır. Pastör fırını adı da verilir.

Otoklav: Basınçlı buhar kullanılarak ısıya dayanıklı materyallerin sterilizasyonunu sağlayan çift çeperli kazanlardır. Otoklavlar farklı şekillerde (dik veya yatık tip gibi) olabilmektedir. Koch kazanı adı da verilir.

inkübatör: Mikrobiyolojik çalışmalarda inkübasyon işleminde kullanılan cihazlara inkübatör denir. İnkübatör (Etüv) oda sıcaklığı ile 80–90°C aralığında çalışan, zaman ve süre ayarı yapılabilen, ayarlanan ısı derecesinden çok az sapma gösteren cihazlardır.

Anaerobik veya karbondioksitli), soğutmalı,  çalkalamalı tipleri de vardır. Soğutmalı etüvler ise -10°C ile 80 °C aralığında çalışır.

Temizlik, sağlıklı birey olabilmenin temel ögelerindendir. Yaşadığımız çevrede birçok mikroorganizmayla her an karşı karşıya kalmaktayız. Dezenfeksiyon, insanlarda hastalık yapıcı mikroorganizmaları çeşitli yöntemler kullanarak yok etme işlemidir.
Dezenfeksiyonun tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Örneğin suyun bakır ve gümüş kaplarda saklanması, suyun kaynatılması gibi uygulamalar bilinçsizce de olsa tarihin eski devirlerinden başlayarak yapılan dezenfeksiyon işlemleridir. 1800’lü yıllarda tifo, dizanteri gibi salgın hastalıkların önlenmesinde yavaş kum filtresi gibi arıtma uygulamalarının yararı olduğu belirlenmiştir. Gerçek anlamda dezenfeksiyon ilk defa 1904 yılında bir tifo salgınında sodyum hipoklorit ile klorlama yapılarak önlenmesiyle başlanmış ve dezenfeksiyon uygulamaları hızla yaygınlaşmıştır.

Dezenfeksiyon işlemi daha çok hastanelerde gerçekleştirilir. Yapılma nedeni örneğin diş tedavisinde kullanılan bir araç gereci dezenfeksiyon işlemine tabi tutmadan başka bir hastada kullanmak mikroorganizmaların o hastaya geçmesine neden olur.
Dezenfeksiyon işleminden önce mutlaka mekanik temizlik yapılmalıdır. Aksi takdirde dezenfeksiyon işlemi yeterince etkin olmayacaktır. Dezenfeksiyon işleminde kullanılan maddeler temizlik malzemesi değildir ve bu amaçla kullanılmamasına dikkat edilmelidir. Kimyasal dezenfektanlar doğru olarak kullanıldığında dezenfeksiyon işlemi için kullanılan en değerli maddelerdir. Bu amacın dışına çıkıldığında bu iş için sarf edilen zaman ve para boşa gitmiş olacaktır. Ayrıca belirtilen yoğunluğun üzerinde kullanıldıklarında insan sağlığıyla ilgili sakıncalar ortaya çıkar. Buna örnek verecek olursak; su dezenfeksiyonunun daha etkin olması için suya daha fazla klor katılmasının yanlışlığını verebiliriz.

Dezenfeksiyon ve Antisepsi ile İlgili kavramlar

• Dezenfeksiyon : Bir cismin ya da maddenin patojen (hastalık yapıcı) mikroorganizmalardan arındırılması işlemidir. Bazı bakteri sporları dezenfeksiyon sonrası canlı kalabilir.
• Dezenfektan : Dezenfeksiyon işleminde kullanılan kimyasal maddelerdir.
• Sterilizasyon: Herhangi bir cismin veya maddenin birlikte bulunduğu tüm mikroorganizmaların her türlü canlı şekillerinden tamamen arındırılması işlemidir. Sterilizasyon kesin bir ifadedir. Bir nesne veya ortam ya sterildir ya da değildir.
• Steril: Sterilizasyon işlemi sonucu mikropsuz hâle gelen madde veya cisme denir.
• Kontaminasyon: Steril ve dezenfekte edilmiş materyale mikroorganizmaların bulaşmasına denir.
• Dekontaminasyon: Bir materyalin, ekipmanın veya ortamın tehlikeli (biyolojik, kimyasal, radyoaktif, vb.) maddelerden arındırılarak güvenli hâle getirilmesidir. Mikrobiyolojik açıdan bu 3 yolla sağlanabilir; Temizlik Dezenfeksiyon Sterilizasyon
• Temizlik: Su, enzimatit, çözücüler ve deterjanlar yardımıyla bir nesnedeki yabancı materyalin uzaklaştırılmasıdır. Mikroorganizmaların kuru ortamda üremesi azaldığından her temizlikten sonra mutlaka kurulama yapılmalıdır.
• Asepsi: Belirli bir alanın ve kullanılacak araç gereçlerin kimyasal maddeler yardımıyla mikroorganizmalardan arındırılma işlemidir.
• Antisepsi: Patojen mikroorganizmaları öldürmek veya çoğalmalarını önlemek için vücut yüzeyine yerel olarak kimyasal maddelerin uygulanmasıdır.
• El antisepsi: El yıkama mikroorganizmaların bireyler arası transferini engelleyen en önemli işlemlerden biridir. Su, sabun / antiseptik madde yeterlidir. Günlük hayatta 30 saniye elleri sabunladıktan sonra durulamak yeterlidir. Hasta ile temastan önce ve sonra, hastaya ait vücut sıvılarıyla kontamine bütün maddelerle temas hâlinde el antisepsisine mutlaka uyulmalıdır.
• Antiseptik: Mikroorganizmalar üzerine uygulandığında üremelerini önleyerek veya öldürerek onları zararsız hâle getiren özellikle canlı dokulara uygulanabilen maddelerdir.
• Spor ve sporosidler: Bakteri için ortam koşulları elverişsiz hâle gelmiş ise, bu bakterilerden bazıları spor denilen dirençli yapılara dönüşür. Sporlar fiziksel ve kimyasal çevre etkenlerine karşı daha dayanıklı yapılardır. Böylece kimyasal maddelerin yani dezenfektanların hücre içerisine ulaşarak tahrip etmesini zorlaştırmış olurlar. Bu tür mikroorganizmaları da tahrip eden dezenfektanlar sporisid etkili dezenfektanlardır.
• Bakterisit (Jermisit): Bakteriler üzerinde öldürücü etkinlik gösteren maddelere denir.
• Bakteriostatik: Bakteriler üzerine üremeyi durdurucu etki yapan maddelere denir.
• Fungusit: Mantar öldürücü anlamına gelmektedir.
• Fungistatik: Mantarların üremesini durdurucu anlamını taşır.
• Virüsit: Virüsleri öldürücü anlamına gelmektedir.
• Sepsis: Patojen mikroorganizmaların canlı dokuda üreyerek yayılmasıdır.
• Septisemi: Mikroorganizmaların kan dolaşımına geçerek üremesi sonucunda ateş oluşturmasıdır.
• Bakteriyemi: Bakterinin kanda bulunması hâlidir.
• Viremi: Virüslerin kanda bulunması hâlidir.
• Piyemi: Daha çok irin oluşturucu mikroorganizmaların vücudun çeşitli bölgelerine yerleşerek lokalize apseler oluşturması ve kanda bulunmaları durumudur.

Sterilizasyon Amaçları

1. Sterilizasyonda temel ve ana amaç steril edilmek istenilen ortamdaki tüm mikroorganizmaları yok edilmesidir.
2. Sterilizasyon uygulamaları pek çok bakımdan önemlidir. Öncelikle laboratuvarda analizde kullanılacak tüm malzemenin (analiz örneği dışında) önceden sterilize edilmiş olma zorunluğu vardır. Aksi hâlde başta besiyerleri ve Petri kutuları olmak üzere kullanılacak materyalden gelen mikroorganizmalar sanki analiz edilen örnekten gelmiş gibi sahte (false) pozitif sonuçlara neden olabilir.
3. İkinci olarak kullanılmış malzemenin mutlaka sterilize edildikten sonra yıkanması ve / veya çöpe atılması gereklidir. Bu kural patojenlerin etrafa yayılması tehlikesi yanında kanalizasyona verilen canlı mikroorganizmaların doğal dengeleri bozmaması açısından da önemlidir.

Steril Ortamın Özellikleri

Steril edilecek olan eşyanın sterilizasyondan sonra tekrar kontamine olmaması (steril olma özelliğini kaybetmiş) için dış ortamla ilgisinin kesilmesi lazımdır. Gerekli önlemler alınmamış steril eşya, havada bulunan tozlarla ve tozlar üzerindeki mikroorganizmalarla kirlenir ve sterilitesi bozulur. Bundan dolayı, steril edilecek eşya uygun poşetler içinde veya alüminyum folyo ile sarılarak ya da tromel gibi kaplar içinde steril edilir. Herhangi bir işlem yapılırken açılacak steril kabın ağzının alevden geçirilmesi ve mümkün olduğu kadar kısa sürede tekrar kapatılması gerekir.

Sterilizasyonun Kullanım Alanları

•  Tıpta çeşitli amaçlar için sterilizasyon işlemlerinden yararlanılır. Cerrahide enfeksiyonlardan korunmak için dokulara temas edecek aletlerin steril edilmesi gerekir. Vücuda şırınga edilecek ilaçların da steril olması gereklidir. Mikrobiyolojide de sterilizasyon en önemli işlemlerden biridir. Çalışılan ortam, kullanılan alet ve gereçler, besiyerleri mikroorganizmalardan arındırılmadıkça mikrobiyolojik çalışmaların yürütülmesi imkânsızdır.
• Gıda endüstrisi de sterilizasyonun kullanıldığı temel alanlardan biridir. Tüketicilerin kullanımına sunulan gıda ürünlerinin elde edilmesinden üretimine, paketlenmesi ve tüketiciye ulaşımına kadar steril olma özelliğini taşıma gerekir.
• Diğer kullanım alanları ise kozmetik ürün sterilizasyonu, ambalaj malzemelerinin sterilizasyonu, hayvan yemi ve pet gıdaların patojen mikroorganizmalardan arındırılmasıdır