- Mikroorganizmaların, tüm canlılar gibi uygun ortamlar bulduklarında beslenerek çoğaldıklarını, toprak, hava, insan vücudu ve tüm çevremizde yer aldıklarını biliyoruz.
- Tıbbi ve cerrahi girişimler sırasında mikroorganizmaları tanımlamak amacıyla üretmek istediğimizde, kullanacağımız araç gereç, besi yeri gibi ortamların mikrop taşımamasını isteriz. Ayrıca içtiğimiz suyun, tükettiğimiz yiyeceklerin ve içeceklerin hastalık yapıcı mikroplardan uzak olması gerekir. Ameliyathane, diyaliz, yoğun bakım, transplantasyon (organ nakli), yeni doğan bebek ünitelerinin havalandırması ve donanım malzemelerinin belirli standartlara uyması gerekir.
- Dirençli mutantlar oluşturabilen, çevre şartlarına uyan sporlu şekillere dönüşebilen mikroorganizmaların, istenmediği durumlarda tamamen veya kısmen yok edilmesinin gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Tıbbi Cihazlar
Tıbbî cihaz: Sağlık Bakanlığı Tıbbî Cihaz Yönetmeliğinde tanımlanan her türlü araç, gereç, alet, cihaz, kişi kullanımına mahsus cihaz, aksesuar veya diğer malzemelerdir.
Strelizasyon ve Dezenfeksiyon Yöntemleri
Dünyadaki bütün canlılar gibi mikroorganizmalar da kendileri için uygun ortamlarda beslenerek çoğalır. Bulundukları yerde kendilerine zararlı olabilecek çeşitli etkenlere karşı yaşam savaşı vererek soylarını devam ettirir. Bazıları spor teşkil ederek dış ortamda yıllarca canlı kalabilir.
Saprofit (çürükçül bakteri) olanlar doğada cansız ortamda çoğalır. Canlılarda yaşayanlara parazit denir. Parazitlerden kommensal olanlar canlıların vücudunda zarar vermeden beslenerek çoğalır. Ancak bulundukları canlının vücut direnci kırıldığında, dokularda çoğalarak hastalık yapan kommensallere potansiyel ya da oportünist (fırsatçı) denir. Parazitlerden patojen olanlar canlıların hücre ve dokularında çoğalarak hastalık yapar.
Dış ortamda bulunan bütün mikroorganizmaları öldürmek her zaman gerekli değildir. Dezenfeksiyon uygulanarak hastalık yapan yani patojen mikroorganizmaları öldürmekle de bulaşma önlenir. Dezenfeksiyon uygulandığında hastalık yapan ve yapmayan bakterilerin vejetatif şekilleri ile şarbon gibi hastalık yapan bakterilerin sporları ölür.
Saprofit bakterilerden bazılarının sporları çok dirençli olduğundan dezenfeksiyonla ölmez. Bunlar hastalık yapmadığından, dezenfeksiyonla ölmemelerine önem verilmez. Dezenfeksiyon cansız ortama uygulanır ve bu işlem yapılırken eşyaya zarar vermemelidir. Dezenfeksiyon için kullanılan maddelere dezenfektan denir. Dezenfektan maddelerin bazıları fazla sulandırılarak antiseptik madde gibi deriye hatta açık yaralara uygulanabilir.
• Canlı organizmanın dış örtüsünde bulunan mikroorganizmaları öldürerek veya üremesini durdurarak yerel olarak uzaklaşmasını sağlayan maddelere antiseptik, antiseptiklerin uygulanması işlemine antisepsi denir.
• Sterilizasyon, herhangi bir maddenin veya cismin birlikte bulunduğu tüm mikroorganizmaların ve bunların sporlarının öldürülmesi işlemidir. Sterilizasyonun kelime anlamı arınma olarak ifade edilebilir.
Bu işlemi hafif, orta, ileri derecede sterilizasyon gibi ayırma imkânı yoktur. Bu işlem sonucunda sporsuz bakteriler, viruslar, mantarlar gibi tüm mikroorganizmalar ortadan kaldırılır. Sterilizasyon ya yapılmıştır ya da yapılmamıştır. Bu işlemin dereceleri ya da uygulama farklılıkları yoktur